Λαός, το αριστερό αντίβαρο

 

Λαός, το αριστερό αντίβαρο…

Έχουμε ήδη αναφερθεί αρκετά σε αυτό που ονομάζουμε ελληνικό ρατσιστικό βούρκο, ή αλλιώς μικρομεσαίοι, νοικοκυραίοι κλπ. Τον κυρίως εθνικό κορμό δηλαδή, που μιλά στο όνομα της πατρίδας (κρατώντας στον πυρήνα της αντίληψης του λίγο από αίμα, ένδοξους προγόνους κλπ). Αυτό έρχεται να συμπληρώσει η αριστερή πτέρυγα του πατριωτισμού. Σε μια προσπάθεια να εξορθολογικοποιήσει την αντίληψη περί πατρίδας, η Αριστερά βάζει στο επίκεντρο τον Λαό. Είτε συνειδητά πατριωτικά (με το σχήμα πατρίδα=λαός), είτε αποφεύγοντας να αναφερθεί σε σημαίες, ο Λαός της αριστεράς και η Πατρίδα της δεξιάς είναι για μας σιαμαίες αυταπάτες. Ο αριστερός πατριωτισμός, πέρα από την λαϊκιστική λειτουργικότητα του, έχει τις θεωρητικές ρίζες του στην ιδεολογία του αντι-ιμπεριαλισμού, στην οποία αφιερώνουμε τις παρακάτω παραγράφους.

Κάποτε στη Ρωσία…

Μια φορά και έναν καιρό, ο θείος Λένιν έγραψε ένα βιβλίο στο οποίο περιέγραφε τον ιμπεριαλισμό σαν ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού. Κι έκτοτε τα ανίψια του (είτε τα επίσημα της Κομμουνιστικής Διεθνούς, είτε τα νόθα των διαφόρων αιρέσεων) αποφάσισαν πως ο αντικαπιταλισμός πρέπει, για να είναι επίκαιρος, να αντιστέκεται στην παντοδυναμία των ιμπεριαλιστικών κέντρων. Το παλιό διεθνιστικό ρητό «ο εχθρός βρίσκεται στην ίδια μου τη χώρα» αντικαταστάθηκε από το «ένας είναι ο εχθρός, ο ιμπεριαλισμός». Κι έτσι καθιερώθηκαν διάφορες στρεβλώσεις.

  • Η εργατική τάξη (άσχετα αν δεν την αναγνωρίζουμε σαν επαναστατικό υποκείμενο) ταυτίστηκε στις λενινιστικές αναλύσεις με τον διαταξικό όρο «λαός». Και όταν μιλάμε για πιο «αδύναμα» κράτη, ήτοι οι ηττημένοι του ιμπεριαλισμού, τότε ειδικά συσκοτίζονται οι σχέσεις εκμετάλλευσης κάτω από το πέπλο του βασανισμένου λαού (βασανισμένα αφεντικά!?!)
  • Η μετατροπή του εθνικού πολέμου σε κοινωνικό-ταξικό αποσύρθηκε από την σοσιαλιστική ατζέντα, και την θέση του πήρε ο εθνικοαπελευθερωτικός πόλεμος. Το αδύναμο κράτος και κεφάλαιο παύει να είναι εκμεταλλευτικό δηλαδή, πρέπει να συμμαχήσει με τους φτωχοδιαβόλους και όλοι μαζί, έχοντας συγκροτήσει τον Λαό, να αντισταθούν στο ιμπεριαλιστικό μπλοκ. Η επανάσταση αναβάλλεται…

Ως προς το δεύτερο αυτό σημείο βρισκόταν σε σύγχυση η ΚΔ, ώσπου ο πατερούλης Στάλιν αποφάσισε να χωρίσει τα χωράφια του οριστικά με τον έτερο υποψήφιο χαλίφη, τον Τρότσκυ. Ο κομμουνιστικός πατριωτισμός πήρε σάρκα και οστά κάτω από τα πυρά του Β Παγκοσμίου Πολέμου, και κληρονομήθηκε στις επόμενες σταλινικές/μαοϊκές γενιές. Οι τροτσκιστές προσκόλλησαν στο όνομα τους τον διεθνισμό (οι αρχαιολόγοι των επαναστατικών κινημάτων τους μνημονεύουν σαν κομμουνιστές-διεθνιστές), χωρίς να βγάλουν προφανώς τον Λαό από το λεξιλόγιο τους.

Είμαστε εμείς Ελλάδα τα παιδιά σου!

Δεν μπορούμε να αφήσουμε ασχολίαστες τις συχνές αναφορές αντιεξουσιαστών στην εθνική αντίσταση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ (η ΟΠΛΑ αυθαίρετα μπαίνει κάτω από το χαλί, για να αποφεύγονται τα αλλεργικά σοκ). Οι προβληματισμοί μας για την ΕΑΜολαγνεία δεν σχετίζονται προφανώς με την αντικομμουνιστική επιχειρηματολογία του τότε εθνικοφασιστικού μπλοκ (από Γ.Παπανδρέου μέχρι Χίτες και ταγματασφαλίτες). Επίσης, δεν ταυτίζονται με τις θέσεις του Α.Στίνα και του περίγυρου του (πως οι γερμανοί στρατιώτες είναι ταξικά μας αδέρφια και πρέπει να τους πείσουμε με προκηρύξεις να γυρίσουμε τον πόλεμο σε επανάσταση), γιατί δεν αντιλήφθηκε την ιδιαιτερότητα της κατάστασης του ναζισμού, επαναφέροντας τα διεθνιστικά προτάγματα της περιόδου του Ά Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο πιο χλιαρός μας προβληματισμός είναι ότι αρνούμαστε να ανάγουμε ιστορικά παραδείγματα σε θέσφατα. Στην προσπάθεια μας να ξεφορτωθούμε την ιδεολογία και τα παραμορφωτικά γυαλιά της, δεν χτίζουμε επαναστατικά μνημεία, δεν θεμελιώνουμε μια πλαστή ενότητα μεταξύ μας με επίκεντρο το παρελθόν. Δεν έχουμε ανάγκη από πολιτικούς προγόνους, για να νιώσουμε πως κάνουμε κάτι σημαντικό κι ελπιδοφόρο. Βέβαια, αυτό έχει την ίδια αξία κι όταν αναφερόμαστε σε πιο κοντινά πολιτικά παραδείγματα (π.χ. Ισπανική Επανάσταση του ’36).

Πιο συγκεκριμένα για το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, μπορεί σε κάποιους να αναβλύζει ενθουσιασμός από την μαχητικότητα του, καθώς και από ατίθασες μορφές που δεν ευθυγραμμίστηκαν με το ΚΚΕ, όπως ο Άρης Βελουχιώτης, δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε και τις άλλες πτυχές του. Ο αγώνας του ήταν καθαρά εθνικός, χωρίς επαναστατικά-αντικαπιταλιστικά στοιχεία, κι αυτό το παραδέχονταν με ειλικρίνεια οι πρωτεργάτες του. Σαν θεμελιακές αξίες είχε την ορθοδοξία, τα ελληνικά ιδεώδη και σύμβολα, και αγωνιστές που τα αμφισβήτησαν εκτελέστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες σαν προβοκάτορες. Ήταν το μακρύ χέρι της σταλινικής ΕΣΣΔ, και της λογικής της για τα Λαϊκά Μέτωπα, αλλά και όταν παρέκλινε εξ αιτίας του «άτακτου» Άρη, δεν έχανε τον εθνικισμό του.

Εν συντομία, παραδεχόμαστε την αναγκαιότητα να σταματηθεί η ναζιστική πολεμική μηχανή, η υπεύθυνη μεταξύ άλλων για το έγκλημα των εγκλημάτων, το Ολοκαύτωμα. Ο τρόπος με τον οποίο όμως πολεμήθηκε δεν πρέπει να αφομοιώνεται άκριτα στις μετα-νεωτερικές αντιφασιστικές συνταγές μας.

«Φονιάδες των λαών Αμερικάνοι…»

Και φτάνουμε στην χρυσή τριλογία του ελληνικού αντι-ιμπεριαλισμού: Πόλεμος στο Ιράκ, τη Γιουγκοσλαβία, το Αφγανιστάν. Οι πρωταγωνιστές σχεδόν ίδιοι: ο “κακός” για τους ..δυτικούς γίνεται καλός για τους αριστερούς, άσχετο αν είναι δικτάτορας ή δολοφόνος. Στην περίπτωση μάλιστα της Γιουγκοσλαβίας, οι σφαγές που διέπραξαν τα “ορθόδοξα αδέρφια μας” αποκρύφτηκαν πολύ έντεχνα από το κράτος, τα ΜΜΕ και την πλειοψηφία της Αριστεράς…

Από την άλλη πλευρά η… συμμαχία του “καλού”, η προηγμένη και προοδευτική Δύση που μοιράζει Δικαιοσύνη και Ειρήνη, που εδραιώνει τη δημοκρατία. Η κρατική μηχανή και τα χρηματοοικονομικά αρπακτικά, παραμονεύουν και συνεργάζονται για να εξαπλώσουν και να εδραιώσουν γερά τον καπιταλιστικό βόθρο τους…

Κι η Αριστερά σχεδόν σύσσωμη, μπολιάζει με εσωστρέφεια κι αποπροσονατολισμό τα πιθανά τάργκετ γκρουπ της. Ο κόκκινος επαναστατικός διεθνισμός αναμείχθηκε με τον γαλάζιο εθνικισμό, και το βιολετί υβρίδιο άνοιξε την τάπα του πατριωτισμού, κι όχι μόνο του ντόπιου αλλά και εκείνων που “βάλλονταν από τον ιμπεριαλισμό”, διαφυλάσοντας την εθνική ενότητα. Ως βαλλόμενοι, αυτόματα “θυματοποιήθηκαν”, πήραν άτυπα συγχωροχάρτια για τα εγκλήματα τους. Ο Σαντάμ, o Μιλόσεβιτς, o Οσάμα, και τα καθεστώτα τα οποία “αντιπροσώπευαν” έμειναν σε μεγάλο βαθμό στο απυρόβλητο, ή δέχτηκαν ελαφριά μόνο κριτική – συνήθως τόση όση απαιτούνταν για να κρατηθούν τα προσχήματα.

Δόθηκε με τον τρόπο αυτό το κατάλληλο υπόβαθρο για την ενδυνάμωση του πατριωτισμού, μέσα από την απενοχοποίησή του. Θεωρήθηκε -όντας πρόχειρο κι έτοιμο- ως ένα αυταπόδεικτα εκ των ενδεδειγμένων, όχημα συσπέιρωσης του λαού, εκτιμώντας πως κάπου στη συνέχεια, αφού παρέα με τους καθόλου ή λίγο πατριώτες, τσακίσουμε τους πολύ πατριώτες θα βάλουμε στην ατζέντα και τα υπόλοιπα ζητήματα… Ακόμη και κομμάτια του αντιεξουσιαστικού χώρου, έδωσαν -και καλά έκαναν- το βάρος στη μαχητικότητα, αφήνοντας όμως παράλληλα λίγο πίσω την αντίθεση στον πατριωτισμό. Πέφτοντας ίσως στην παγίδα του ντετερμινισμού της σύγκρουσης :”μέσα απ τη σύγκρουση, δεν μπορεί, θα υπάρξει εκτροπή και ριζοσπαστικοποίηση”…

Η.. κατακρεουργημένη λοιπόν ελλαδίτσα του ’40, παραμένει πτωχή και “αδικημένη” πλην τίμια και περήφανη. Η Αριστερά της στηρίζει το “μικρό κακό” ενάντια στο “μεγάλο”. Εστιάζει την προσοχή της στο να τραβήξει κόσμο χωρίς να προκαλέσει. Θίγεται από την αναπαραγωγή του πρότυπου του “τεμπέλη έλληνα” και κατά τα πρότυπα του “πολέμα τη φωτιά με φωτιά”, πολεμάει τον πατριωτισμό με πατριωτισμό.

Σε μεγάλο βαθμό επομένως, αντί να τραβήξει κόσμο τραβιέται από αυτόν, αντί να ριζοσπαστικοποιήσει συνειδήσεις συντηρητικοποιείται από τις μικροαστικές εξ’ αυτών. Κι έτσι μεγαλώνει και το “μικρό κακό“. Ο “δικαιολογημένος” καθόσον δημοκρατικός και προοδευτικός ελληνικός πατριωτισμός, μεγαλώνει και βγάζει δόντια, καθαρά και γυαλιστερά αλλά ύπουλα και κοφτερά.

Η αντιμνημονιακή πατριωτική συστράτευση

Η εποχή που ξεκινά με την εμφάνιση της κρίσης, περίπου το 2008 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα, βρίσκει την ελληνική αριστερά στο δοκιμαστήριο. Τα trends της προηγούμενης δεκαετίας (βλέπε αντι-αμερικανισμός, αντι-παγκοσμιοποίηση) έχουν παλιώσει και έχουν γίνει cult φορεσιές για τους πλέον μονολιθικούς. Τώρα ο αντι-ιμπεριαλισμός πρέπει να ανανεωθεί, να γίνει αντι-γερμανικός, και να θέσει τον ελληνικό λαό εκ νέου στη θέση του θύματος.

Ο λόγος ενός κομματιού της αριστεράς έπιασε τους παλμούς των ελλήνων, και αντικατέστησαν τη λέξη καπιταλισμός με τη λέξη μνημόνιο, την πηγή όλων των δεινών. Έπαψε ρητά να πολεμά το σύστημα εκμετάλλευσης και πολεμά μόνο μια σκληρή εκδοχή του. Όμως αυτό, παρότι κρύβει μια αντίφαση, κατασκευάζει ένα εύηχο σχήμα που φάγαμε στη μάπα τα τελευταία χρόνια: Οι ξένες δυνάμεις (τρόικα, γερμανία κλπ) επιβάλλουν στον ελληνικό λαό συνθήκες κατοχής. Ακόμα και γι’ αυτούς που ταίριαξαν δίπλα-δίπλα τον καπιταλισμό και το μνημόνιο στις καταγγελίες τους, ο εχθρός προσωποποιήθηκε στην Μέρκελ, τους δαιμόνιους καιροσκόπους, εν ολίγοις όλους πλην των ελλήνων.

Το κακό δεν είναι μόνο πως αθωώνονται τα ελληνικά αφεντικά, ούτε το ότι πάλι η αριστερά λαϊκίζει. Η αντιμνημονιακή συστράτευση επιπλέον συντήρησε και όξυνε τις εθνικιστικές ορδές, γιατί αγκάλιασε πολλές συνομωσιολογικές θεωρίες που συνάντησε στις πλατείες (ας μην ξεχνάμε πως ο αντισημιτισμός είναι κλασσικό ένδυμα του ελληνισμού), και έδωσε στους μικρομεσαίους το αίσθημα της αθωότητας και της δίκαιης αγανάκτησης. Και όταν οι έλληνες μιλούν για ξένη κατοχή, το αντιμετωπίζουν με ξύλο στους ξένους.

4 thoughts on “Λαός, το αριστερό αντίβαρο”

  1. Ομολογώ να πω, πως συμφωνώ αρκετά στην προσέγγιση του κειμένου, αν και διαφωνώ στον πυρήνα. Χαρακτηριστικό μάλιστα (για το δεύτερο “σκέλος” του κειμένου) είναι οτι ο ΣΥΡΙΖΑ σαν καθαρά μεταρρυθμιστική και Κευνσιανική δύναμη, σε κείμενο χιλιάδων λέξεων, δεν είχε ούτε μία φορά την λέξη καπιταλισμός, την στιγμή που δηλώνει κίνημα της ριζοσπαστικής αριστεράς..

    Δύο ακόμα πράγματα που θα ήθελα να συμπληρώσω από την δική μου σκοπιά.
    Το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ οδηγήθηκαν να έχουνε εθνικά χαρακτηριστικά και όχι τόσο ταξικά (και αυτός ήταν και ο λόγος ήττας), λόγω της σταλινικής επιρροής που ασκούσε ο τότε Γ.Γ. του ΚΚΕ Ζαχαριάδης.
    Με αυτό θέλω να πω, πως ο σταλινισμός, σαν αντιδιαλεκτική τάση και άρα μη μαρξιστική, λειτούργησε σαν αριστερός σωβινισμός.

    Από την άλλη υπήρχαν τα αναρχικά κομμάτια και τα τροτσκιστικά τα οποία διέγραφαν μονομιάς τον αγώνα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.
    Ωστόσο μέσα στο αντάρτικο υπήρχαν πραγματικές κομμουνιστικές δυνάμεις, επαναστάτες δηλαδή που δεν ανήκαν ούτε στην σταλινική διαστρέβλωση, αλλά ούτε και στον τροτσκιστικό οπορτουνισμό, οι φορείς δηλαδή του επαναστατικού μαρξισμού.

    Δυστυχώς, ο επικρατής τότε σταλινισμός, τους κυνήγησε και τους εξουδετέρωσε και έτσι το αντάρτικο απέκτησε εθνικά χαρακτηριστικά και ηττήθηκε.

    Επίσης κάτι τελευταίο, σχετικά με τον Λένιν και το έργο του “Ιμπεριαλισμός, το ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού”.
    Γενικώς ο Λένιν αν και επαναστάτης σοσιαλιστής, στην πράξη δεν έκανε πολλά από όσα είχε γράψει στα έργα του. Αυτό βέβαια έγινε γιατί ίσως λόγω των συνθηκών να μην μπόρεσε – άλλωστε από την θεωρία στην πράξη υπάρχει μακρύς δρόμος.

    Στο συγκεκριμένο όμως έργο του, έγινε το εξής. Ο επικρατής σταλινισμός δημιούργησε μία τάση αγιοποίησης των έργων του Λένιν, παγώματος της επέκτασης της μαρξιστικής θεωρίας, απαγόρευσης της επέκτασής της στους κύκλους των διανοουμένων κλπ, με αποτέλεσμα το κομμουνιστικό κίνημα να έχει καταντήσει μέχρι αρκετές δεκαετίες αργότερα ένα γέρικο κουφάρι, στάσιμο και απολιθωμένο.

    Τα μεταμοντέρνα κινήματα της αριστεράς και κυρίως της Γαλλικής διανόησης τη δεκαετία του 60 και μετά, γέννησαν όμως νέους προβληματισμούς, επέκτειναν την μαρξιστική θεωρία και ανέδειξαν τελικά οτι όσο μεγάλος επαναστάτης να ήταν ο Λένιν για τον σοσιαλισμό, δεν ήταν θεός και άρα σαν θνητός που ήταν δεν μπορούσε να τα έχει πεί όλα.

    Έτσι – για να επιστρέψουμε στο θέμα του Ιμπεριαλισμού – δημιουργήθηκε η θεωρία του νέου σταδίου. Του ολοκληρωτικού καπιταλισμού. Όσοι ενστερνίζονται αυτήν τη θεωρία (μεταξύ αυτών και εγώ), ουσιαστικά συμπληρώνουν τον Λένιν στο έργο του με μία όμως διαφορά. Δεν αποδέχονται οτι ο Ιμπεριαλισμός είναι το ανώτατο στάδιο και θεωρούν οτι υπάρχει κι άλλο ένα στάδιο, ο Ολοκληρωτικός Καπιταλισμός. Γιατί; Γιατί πολύ απλά η κρίση των πετρελαίων στις αρχές του ’70 γέννησε ένα νέο σύστημα, τον νεοφιλελευθερισμό. Επίσης η πληροφορική γέννησε την γρήγορη μετάδοση πληροφοριών και το πιο σημαντικό, τον ρόλο της βιομηχανίας τον αναβάθμισε ο χρηματοπιστωτικός τομέας, ο χρηματιστηριακός τζόγος και οι φούσκες.

    Άρα, το νέο στάδιο, αυτό του Ολοκληρωτικού Καπιταλισμού (Ο.Κ.), ήταν ένα στάδιο που δεν λειτουργούσε με τις ίδιες μεθόδους του κλασσικού Ιμπεριαλισμού, αλλά με τις λεγόμενες Ολοκληρώσεις στα πλαίσια όμως του Ιμπεριαλισμού.

    Αν θέλει κάποιος να μάθει για τις λεγόμενες Οικονομικές Ολοκληρώσεις και τί είναι αυτές, προτείνω το βιβλίο “Κριτική των καπιταλιστικών ολοκληρώσεων” του μακαρίτη μαρξιστή Κάππου. Είναι ένα βιβλίο καθαρά αριθμητικό και απευθύνεται με οικονομικές προσεγγίσεις, αλλά είναι τεράστιο εργαλείο, στον δρόμο της γνώσης αλλά και της μαρξιστικής επέκτασης.

    Αν λοιπόν ο μαρξισμός θέλει να είναι επαναστατικός και επίκαιρος, δεν πρέπει να κοιτάει σαν άγιες εικόνες τα έργα του Λένιν, αλλά με σκέψη και κρίση, να τα εμπλουτίζει. Αυτή είναι η διαφορά του τερατουργήματος του σταλινισμού και του επαναστατικού μαρξισμού.

    Τέλος, η θεωρία του νέου σταδίου, του ΟΚ, όπως θα ξέρετε δεν έχει τύχει μεγάλης αποδοχής, αφού τροτσκιστές, σταλινικοί, μαοικοί, δομιστές και άλλοι μαρξιστές συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν την επαναστατική σοσιαλιστική θεωρία σαν αγίασμα και θεωρούν ίσως βλασφημία να την αγγίξεις και να της δώσεις επέκταση.

    Ωστόσο για όσους πιστεύουν σε μία επαναθεμελίωση του μαρξισμού, ο δρόμος είναι ακόμα αχαρτογράφητος και τίποτα δεν είναι δεδικασμένο τελείως. Και σίγουρα και ο Μαρξ αυτό θα πίστευε αν ζούσε σήμερα.

  2. Ακριβώς,η ομάδα του Στίνα έθεσε εξ αρχής τη φύση του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου ως ιμπεριαλιστικό,όπως ακριβώς ήταν και ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος.Ουδεμία διαφορά υπήρχε στην ουσία μεταξύ του πρώτου και του δευτέρου παγκοσμίου ιμπεριαλιστικού πολέμου.Οπότε δεν πρέπει να θέτουμε στο περιθώριο την ομάδα Στίνα,γιατί ακριβώς την συγκεκριμένη χρονική περίοδο έπιασε το ζήτημα στις σωστές του βάσεις.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *